Cmentarz Wojenny

W lutym i marcu 1945 roku w walkach o Gryfino i likwidację niemieckiego przyczółka mostowego Dąbie zginęło kilkanaście tysięcy żołnierzy sowieckich i kilkudziesięciu polskich. Straty niemieckie wynosiły ponoć około 40 000 zabitych, co wskazuje na zaciętość prowadzonych walk. Rosjanie chowali swoich poległych wzdłuż ulic Łużyckiej i Szczecińskiej oraz w parku naprzeciwko dzisiejszego Urzędu Miasta i Gminy. Polegli żołnierze polscy z I Samodzielnej Brygady Moździerzy spoczęli w łąkach na północny wschód od cmentarza, w roku 1950 ich szczątki przeniesiono na cmentarz wojenny w Szczecinie. W latach 1946 - 1952 zorganizowano w Gryfinie największy na Pomorzu radziecki cmentarz wojenny. Przeprowadzono wielką akcję ekshumacyjną, w wyniku której leżą tu żołnierze polegli także wokół Szczecina, Stargardu, Trzebiatowa, Goleniowa i Łobza. Ekshumacje odbywały się jeszcze długo po wojnie, ostatnia miała miejsce w 1969 roku w Gardnie. Obecnie na przebudowanym w latach 1972 – 74 według projektu Witolda Andrzejewskiego cmentarzu spoczywa 7 134 żołnierzy, z czego tylko około 1300 znanych z imienia i nazwiska. Pomnik stojący na głównej osi cmentarza jest dziełem szczecińskiego artysty rzeźbiarza Sławomira Lewińskiego i przedstawia bryłę stylizowanych, zespolonych flag zwycięstwa wkomponowaną w redutę płaskorzeźby.

Na jej awersie artysta przedstawił powitanie żołnierzy przez kobietę z chlebem i starego człowieka z orłem na tarczy. Rewers płaskorzeźby przedstawia okropności wojny. Po obu stronach osi cmentarnej widzimy siedem zespolonych, tarasowato ułożonych pól z zasadzonymi różami, obramowanych kamiennymi murkami. Za nimi oraz po obu bokach ustawiono płyty z nazwiskami poległych, czasem zdarzają się również fotografie. Przed pomnikiem leży duża piaskowcowa płyta zdobiona gwiazdą czerwonoarmistów i herbem Gryfina. Napis na płycie głosi: „Bohaterom Armii Radzieckiej poległym w roku 1945 w bitwie o wyzwolenie Gryfina spod jarzma hitlerowskiego – społeczeństwo Ziemi Gryfińskiej”. 
 



Ewidencja pochowanych na Cmentarzu Wojennym
Lp. Nazwisko Imię Data urodzenia Data zgonu Stopień wojskowy